SİTE GÖREVLİSİNİN TAZMİNATINI KİM ÖDER?
Şehirleşmenin getirdiği toplu yaşama kültürü ile apartman, siteler hızla çoğaldı.
Alışveriş merkezi, oteli, okulu, spor salonu, sosyal tesisleri bulunan binlerce kişinin yaşadığı ve onlarca kişinin çalıştığı yaşam merkezlerinde çalışanların tazminatları sorun olmaya devam ediyor.
Apartman ve site yönetimlerinde sıkça karşılaşılan problemlerden biri de çalışan personelin işten çıkarılması durumunda kıdem tazminatına hak kazanması ile kendini göstermektedir.
Site yönetimlerinin gerek sürekli değişmesi, gerek görevlerini yeterli sorumlulukta yerine getirmemeleri nedeniyle bir karmaşadır gidiyor.
Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) için yapılan yasal düzenleme ile yıllardır var olan bu sorun daha çok görünür hale geldi.
Emekliye ayrılmak isteyen ya da işten çıkartılan çalışanların tazminatlarından kimler sorumlu? Tazminatı kim ne oranda ödemek durumunda? Böyle bir sorunla karşılaşmamak için ne yapılmalı?
Buradaki temel sorun daireyi henüz yeni almış kişiyi de bu tazminatı ödemekle yükümlü tutulmasından kaynaklanmaktadır.
Peki mevzuatımız bu konuda ne diyor?
Emekli olan yada işten çıkartılan işçinin işçilik alacakları arasında en önemlisi kıdem tazminatıdır. Mevzuatımıza göre Site Görevlisi ve kapıcının kıdem tazminatından, borcun yasal olarak ödenmesi gereken tarihte malik olan kişi sorumludur.
İşçilik alacağının doğduğu tarihten itibaren malik olunması halinde bir sorunla karşılaşılmayacaktır. Ancak bağımsız bölüm birden fazla kez el değiştirmiş ise bu durumda ne olacak? Önceki malikler sorumlu olmayacaklar mı? İşte tüm ihtilaflar bu yüzden doğmakta ve davalar açılmaktadır.
Mevzuatımız önceki kat maliki veya maliklerini, site görevlisi ve kapıcının çalıştığı süre ile sorumlu tutarken son bağımsız bölüm malikini ise tüm süreden sorumlu tutmaktadır.
Son malikin tazminatın tamamını ödemekle yükümlü yani sorumlu olduğunu söyleyebiliriz. Ancak yeni daire sahibinin yani son malikin önceki maliklere rücu hakkı bulunmaktadır.
Kıdem tazminatının hak edildiği tarihteki işveren son malik olduğu için kıdem tazminatını o öder. Ancak, önceki malike rücu davası açarak, kendisinden önceki maliklerden malik oldukları döneme ilişkin yapmış olduğu tazminat ödemesini rücu yani geri alabilir.
Yeni malik bu tazminatı ödedikten sonra, kendi dönemi ile kendisinden önceki dönemi oranlayarak eski malike rücu edebilir.
Bu durum ise hem uzun yargılama sürecine neden olması, hem mahkeme ve avukat masrafları olduğu düşünüldüğünde, hem de önceki maliklerin bilgilerine ulaşmakta yaşanan sorunları dikkate aldığınızda çok sıkıntılı ve uğraş gerektirdiği ortadadır.
Bağımsız bölüm satın alacak kişiler bu hususu göz önüne alarak satın aldığı kişi ile bu husus da anlaşma yapmaları ve mümkünse kadım tazminatını satış bedelinden mahsup etme yoluna gitmelidirler.
İşçilik Alacakları/Kıdem Tazminatı Fonu Kurulmalı.
Yaşanan tüm sıkıntıları sorumlu ve işini bilen yöneticiler ve kat maliklerinin çabaları ile çözmek mümkün.
Kat malikleri ve yöneticiler işçilik alacakları için ayrı bir fon oluşturmaları, işçinin her ay hak etmesi durumunda alacağı tazminat giderini kat maliklerinden toplayarak bu fonda biriktirmeleri, paranın alım gücünün düşmemesi için de fondaki parayı nemalandırmaları halinde sorun kendiliğinden çözülecektir. Artık kat malikinin/bağımsız bölüm sahibinin kim olduğu, ne zaman el değiştirdiğinin önemi kalmayacaktır. Böylelikle de birçok dava ve icra takibinin önüne geçilecektir.
Her çalışan için 1 yıllık kıdem tazminatına karşılık gelen 30 günlük brüt ücret tutarında para toplanması gerekmektedir.
Burada toplanacak tazminat giderinin kat maliklerinden eşin mi yoksa arsa payına göre mi ödeneceği sorunu ile karşılaşılmaktadır. Hemen belirtmek gerekirse Kat Mülkiyeti Kanunu’nun 20. maddesine göre apartman görevlisi, kaloriferci, bahçıvan, bekçi giderleri arsa payına bakılmaksızın eşit olarak ödenir.
Kıdem Tazminatından Kiracı sorumlu tutulabilir mi?
Kıdem tazminatının hesaplanması ile birlikte kat maliklerine düşen miktarlar belli olur ve ödeme safhasına geçer.
Bazı kat malikleri “kiracım var o ödesin” şeklinde veya buna benzer açıklamalar yaparak ödeme yapmak istememektedir.
İşçi haklı nedenle işten çıkartılmadığında, çalıştığı yıllar dikkate alınarak son brüt ücreti üzerinden hesaplanan kıdem tazminatını almaya hak kazanır.
Kapıcının ücretinin de dâhil edildiği genel giderlere katılım payı (aidat) kiracıdan alınır. Ancak kıdem tazminatında ise esas sorumlu kat malikidir.
Kat Mülkiyeti Kanunu’nun 18. maddesinde “kat maliklerinin borçlarına dair olan hükümler, bağımsız bölümlerdeki kiracılara ve oturma (Sükna) hakkı sahiplerine veya bu bölümlerden herhangi bir suretle devamlı olarak faydalananlara da uygulanır; bu borçları yerine getirmeyenler kat malikleriyle birlikte, müteselsil olarak sorumlu olur” şeklinde düzenleme yapılmıştır.
Kat Mülkiyeti Kanunu’nun 22. maddesinde ise “Kat malikinin, 20 nci madde uyarınca payına düşecek gider ve avans borcundan ve gecikme tazminatından, bağımsız bölümlerin birinde kira akdine, oturma (sükna) hakkına veya başka bir sebebe dayanarak devamlı bir şekilde faydalananlar da müştereken ve müteselsilen sorumludur. Ancak, kiracının sorumluluğu ödemekle yükümlü olduğu kira miktarı ile sınırlı olup, yaptığı ödeme kira borcundan düşülür”.
Yukarıdaki kanun maddelerinden de anlaşılacağı üzere kat maliki ve kiracı borçlardan dolayı birlikte sorumludur. Ancak kiracının sorumluluğu ödemekle yükümlü olduğu kira miktarı ile sınırlı olup, yaptığı ödeme kira borcundan düşülür. Kira borcundan düşülmesi gerektiği konusunda kanun emrettiğinden borç kıdem tazminatı borcu kat malikine yansıtılmış olmaktadır.
Apartman görevlisinin işvereni tüm malikler olup, toplu oturulan kat mülkiyetine tabi yerlerde yönetici kat maliklerinin hukuki temsilcisi olduğundan, yönetici, kapıcının işvereni konumunda görülmektedir. Ancak temsilci yönetici olsa da sorumluluk (kıdem tazminatı veya diğer alacakları) kat maliklerine aittir.
Kıdem tazminatı davası açacak site görevlisi/işçi bu davada davalı olarak;
-Yalnızca kat maliklerini (tamamı)
-Yalnızca yöneticiyi
-Yönetici ile birlikte bütün kat maliklerini
gösterebilir.
Dava kime karşı açılırsa açılsın apartman görevlisinin kıdem tazminatından kat malikleri sorumludur.
Apartman görevlisi ve bütün işçilerin kıdem tazminatında zamanaşımı süresi 10 yıldır. Kapıcılar kıdem tazminatını, tazminatına hak kazanılmasından yani iş sözleşmesinin sona ermesinden itibaren 10 yıllık süre içerisinde talep edilebilirler.
Av. İbrahim GÜLLÜ
ASİYED Başkanı